آل بویه

آل بویه




مقتدرترين سلسله ايراني كه در قرن چهارم هجري در ايران پديد آمد سلسله آل بويه بود . موسس اين خاندان كه نسب خود را به بهرام گور ساساني مي رساندند از اهالي ديلم بودند . يكي از آنها علي ملقب به عماد الدوله بن ابوشجاع بويه بود كه ماهيگيري از نواحي شمال ايران به شمار مي آمد . عمادالدوله از سوي مرداويج حكومت كرج را داشت و پس از مرگ مرداويج در سال 320 هجري اصفهان را به تصرف خود درآورد و با كمك دو برادر ديگرش حسن ملقب به ركن الدوله و احمد ملقب به معزالدوله فارس را در سال 323 هجري و همدان و كردستان و كرمان را در سال 328 هجري گرفت . رفتار خوب آنان با مردم باعث پيشرفت كارشان شد . هنوز ده سال از شروع كارشان نگذشته بود كه محدوده قلمروشان از ري تا اهواز و اصفهان و فارس گسترده شد . آنان قلمرو حكومت را ميان خود تقسيم كردند . احمد كه كرمان را داشت ، خوزستان را هم گرفت . سپاهي مجهز آراست و بغداد را تصرف كرد و المستكفي بيست و دومين خليفه عباسي راخلع كرد و برادر او را به خلافت نشاند . مراكز حكومت سه برادر عبارت بودند از : شيراز ، ري و بغداد .
آل بويه پيرو مذهب تشيع بودند و آن را ترويج كردند . حتي معزالدوله در بغداد مذهب شيعه را رونق بخشيد و مراسم سوگواري عاشورا هر چه باشكوه تر بر پا كرد . در مدتي كه به بغداد چيره شده بود . آزادي بحث و فكر در آنجا رونق گرفت و از جمله ثمرات آزادي و بحث ، پيدايش جمعيت اخوان الصفا بود . آنان مي خواستند دين و دانش را با هم سازش دهند و عقايد اسلامي را با عقل و منطق منطبق سازند . آنان تمام معلومات عاليه خود را به شكل دايره المعارف درآوردند و نتيجه زحمات خود را در پنجاه و يك رساله در سال 360 هجري انتشار دادند .
از ميان پسران بويه ، علي عمادالدوله كه بنيان گذار حكومت آل بويه شناخته شده ديگر برادران از او اطاعت مي كردند و عمادالدوله پيش از مرگ برادر زاده اش فنا خسرو را به جانشيني خود برگزيد و فنا خسرو كه بعدها به عضدادوله ملقب گرديد مقتدرترين فرد اين خانواده بود و در عصر او تحولات زيادي در ايران به وقوع پيوست .